Help, ik ben bang – 5 tips tegen faalangst
Het is al vier uur in de middag. Je hebt nog niet gebeld. “Ik zou vandaag bellen. Maar nu is hij misschien druk. Nog even wachten. Straks is beter…” Bijna vijf uur – je belt. “Ik bel voor Peter Sanders, is hij bereikbaar?” “Sorry, meneer Sanders is net weg gegaan. Morgen is hij niet op kantoor, dus probeert u alstublieft een andere dag.”
Heb je dat ook wel eens? Je wilt wel, écht, maar…. Je stelt uit. Eerst nog dit, eerst nog dat, en iets anders moet ook nog even. O, alweer een dag om… Nou ja, dan overmorgen maar. Etc.
Als je hoogtevrees hebt en je klimt ophoog, wat zegt je helper dan tegen je? “Kijk naar boven!” Als je naar beneden kijkt, wordt alles eng. Als je naar boven kijkt, zie je waar je naar toe gaat. Dan kijk je naar je doel en zie je hoe de afstand tot je doel steeds kleiner wordt. Op mijn Open Dag in juni a.s. laat ik je in een afwisselend programma zien hoe ik paarden laat helpen om mensen persoonlijk inzicht te geven over hoe we baat en voordeel kunnen halen uit omgaan met onze (leuke en vervelende) gevoelens. (Kom jij ook?)
Faalangst. Het kan je van al je kracht beroven. Bang, klein, waardeloos, tekortgeschoten – wat voel je als je een taak op je lijst hebt staan, en je durft wat je wilt op dit moment niet te doen?
1. Het goede nieuws van faalangst is: je gevoel werkt, en je reageert erop. ‘Jaja’, zul je zeggen, ‘en dan?’ Angst, bang zijn, is een emotie die je vertelt dat er iets spannends, iets ongewoons aankomt. Je gaat iets doen dat anders is dan anders, en het kan gevaarlijk zijn. Pas op, wees attent! Prijs jezelf gelukkig dat je lijf en je systeem je waarschuwen dat er een special event komt. Hoera!
2. Het volgende goede nieuws is, dat je de kans krijgt om een nieuwe prestatie te leveren of een bijzondere ervaring op te doen. Je gaat voor de groep staan, je hebt een date gepland, je rol in de toneeluitvoering is spannend, je gaat je onderzoeksresultaten inleveren – wat het ook is, je gaat iets doen waar je zenuwachtig over bent omdat je het zo graag goed wilt doen. En ja, de extra voor-spanning kan ervoor zorgen dat alles precies goed gaat, of precies goed genoeg gaat! De faalangst werkt positief uit: je bloeit, je fikst het!
3. Als de faalangst je verlamt, en als dat niet verandert op het moment dat je je taak uitvoert, voel je je vervelend. Maar, ook hier goed nieuws: het kan veranderen. Met de volgende 3 stappen leer je faalangst te hanteren. Je kunt je dip-aanpak namelijk aanpassen. Wat is jouw reflex als iets tegenzit? Weglopen, vechten of verstarren? Grote kans dat het jouw variant is van Doorbijten – Inschikken – Ploeteren. In mijn praktijk help ik mensen om die oude dip te veranderen naar een effectievere variant: DIP = Duidelijkheid scheppen in de situatie – Inspiratie binnen halen – Positieve actie nemen. Ik gebruik hierbij o.a. werk van Brené Brown en Marinus Knoope.
Als je faalangst voelt opkomen, ga je jezelf bevragen om Duidelijkheid te krijgen. “Wat voel ik, waar in mijn lichaam voel ik de angst zitten. Waar ben ik precies bang voor? Waarom? Welke oude overtuigingen spelen mee? Is dat terecht? En stel dat alles echt misloopt, wat is het ergste dat me kan overkomen?” Ook: “Is er een kleine stap of een onderdeel van de hele taak die/dat ik in ieder geval wél goed kan doen? Kan ik iets vooraf alvast goed doen, zodat ik dat altijd in mijn handen kan hebben?” Verwerf duidelijkheid.
4. Inspiratie binnenhalen is de volgende stap. Als je duidelijkheid hebt over wat je precies moeilijk vindt en waarom, kun je op zoek gaan naar passende inspiratie. Ook als je weet welke onderdelen makkelijk voor je zijn of die je van te voren in rust goed kunt maken, dan kun je daarmee op een inspirerende manier mee aan de slag. Daarnaast: aan wie zou je raad kunnen vragen? Weet je de verschillende manieren waarop je iemand bij je probleem kunt betrekken zonder dat je je klein hoeft te voelen? “Meneer, ik ben bezig met de berekeningen voor die simulatie, maar ik kom er niet uit, kunt u me helpen?” klinkt en voelt heel anders dan: “Janssen, ik ben bezig met de berekeningen voor die simulatie en ik ben heel benieuwd naar hoe u nou naar zo’n probleem kijkt.” En misschien zijn er meerdere collega’s die er blij mee zijn als je kort naar hun visie vraagt. Jij hebt je taak gekregen omdat je capabel bent, en vanuit dat level zoek je de juiste inspiratie om je impasse te doorbreken en je volgende stap te zetten.
Positieve actie nemen. Als je weet waar het moeilijke punt zit (Duidelijkheid), en je staat weer zelfbewust en opgefrist met je handen in je zij voor het raam (na Inspiratie), dan weet je wat je volgende actie wordt. Je gaat iets doen wat goed is voor jou en je taak. Zit je echt op een breekpunt, en is het nodig om dit op tafel te brengen bij je manager of in de vergadering omdat het belangrijk is in het proces en voor het werk van anderen? Ga je tijd vragen van je partner om te delen hoe spannend je de uitvoering vindt en hoe belangrijk het voor je is dat hij of zij vertrouwen in je heeft? Als je Duidelijkheid hebt over je moeite, Inspiratie hebt opgedaan zodat er weer energie in je lijf zit, dan weet je welke Positieve Actie je gaat helpen. Je gaat de Positieve Aktie nemen, en déze dip op het pad naar je doel is genomen en voorbij.
In het weiland kan ik met extra aandacht kijken als mijn witte paardje Gitta wil eten van het hooi terwijl de bruine Roëlle dat niet toestaat. Roëlle kan flink trappen als ze het eten voor zichzelf alleen wil hebben. En dan? Dan blijft Gitta eerst netjes op afstand staan. Maar ze komt stapje voor stapje dichterbij. Heel voorzichtig, maar trefzeker. Totdat ze gewoon mee-eet van het hooi.
Daar zie ik in praktijk het resultaat van kleine stappen. Het doel is bepaald, de weg ernaar toe ook. Kleine stappen maken de risico’s minder, en de klappen kleiner of nul. En het doel wordt bereikt!
Natuurlijk ben ik weer heel benieuwd naar jouw ervaringen. Wat gebeurt er bij jou als je ergens tegen op ziet, en wat doe je dan? Heb jij zelf tips tegen faalangst of angst in het algemeen? Ik zie je reactie tegemoet.
Ik zie uit naar je reactie en je krijgt antwoord.
Marjan vd Brink, Kolibri Coaching & Communicatie Eindhoven
